Eerwaarde Canon Dr. Gavin Ashenden (LL.B. B.A., M.Th, D.Phil)

Senior Chaplain and Lecturer in the Psychology of Religion at the University of Sussex
Examining Chaplain to the Bishop of Chichester,
Diocesan Advisor on New Age Religions,
Member of the General Synod of the Church of England.

Een Persoonlijke Reflectie van de Oecumenische Pelgrimage van Waar Leven in God 2007

Elke pelgrimage vindt op verschillende niveaus en tegelijkertijd plaats; plaatsen, gebed, zuivering en mensen, en zo was het ook bij deze.

PLAATSEN

Misschien is dit het meest directe toegankelijkheidsaspect van een pelgrimage. Men bezoekt plaatsen die belangrijk waren in de geschiedenis en beleving van de Kerk en de bredere pelgrimstocht doorheen tijd en ruimte. Ieders reflectie op deze plaatsen zal anders zijn, maar voor ieder van ons hebben één of twee van deze plaatsen een speciale impact. Het was boeiend om de graven in Cappadocië te zien, waar christenen zich verborgen in tijden van nood.  Het landschap was niet te vergelijken met iets dat ik ooit eerder heb gezien.

Maar wat me vooral trof, was het huis van Maria in Efeze. Een aantal mensen spraken over de uitwerking van deze plek. Ik wist niet waar ik naar op zoek was, hoewel één van de manieren waarop de boodschappen van Waar Leven in God mij hebben veranderd, is om mijn ogen te openen voor de belangrijkheid van Maria, de Moeder van onze Heer. Op pelgrimage gaan is weten dat je opvattingen zullen evolueren, opgehelderd worden en soms compleet veranderen. Ik had altijd geweten, als Anglicaan, dat Zij theologisch gezien belangrijk was. Ik had Haar titel van Theotokos altijd gekoesterd. Maar het waren andere priesters en mensen die spraken over hun verbondenheid met Haar, in plaats van ikzelf. Ik was een beetje verward hierdoor en dacht dat het misschien enkel deel uitmaakte van het psychologische profiel; een manier van interactie met het vrouwelijke misschien.

Toen ontdekte ik in de boodschappen hoe levendig, levend, belangrijk en betrokken de Heilige Maria was. En ik besefte dat het niet langer een kwestie van persoonlijke voorkeur zou moeten zijn, maar dat het iets sterkers zou moeten worden in mijn gebeden en mijn relatie met de Heer. Haar huis en de plek waar het zich bevond, droegen sterk bij aan dit ontwikkelende bewustzijn. Er was een bijzondere kleurenkracht op de plek. De lucht had iets meer lichtgevends, leek mij. Het gras had iets buitengewoon heerlijks. Het was vruchtbaar en rijk en diep en levendig. De Eucharistie was bijzonder vreugdevol. Dit was geen kwestie van groepsdynamiek; het betrad een diepere plaats in God, op een manier die simpelweg gegeven is. Die plek gaf het; wat natuurlijk betekent dat Onze-Lieve-Vrouw het gaf. De plek biedt geen exclusieve nabijheid bij onze Heer en Zijn Moeder, maar het laat zien tot welke diepten we geroepen worden. En misschien dat we door onze gebeden en aandacht, Haar en onze Heer kunnen toestaan om van de plaatsen waarin we ons bevinden, wijdere en weelderige poorten te maken naar het koninkrijk.

Vanaf het moment dat ik wist dat we naar Izmir, Efeze, zouden gaan, hoorde ik in mijn gedachten een echo van het gezang 'Groot is de Diana van de Efeziërs'. We kunnen duidelijk uit de Schrift en de geschiedenis halen dat Efeze een prachtige plaats was, begrijpelijkerwijs vol van zijn eigen belangrijkheid. Terwijl ik door de hoofdstraat liep, groeide mijn bewondering voor de Heilige Paulus enorm. Om hier met het Evangelie te komen en het op te nemen tegen al deze macht, rijkdom en gevestigde belangen, en om voor hen zo bedreigend te worden, zoals de Handelingen beschrijven, en om ook mensen tot de beleving te brengen van de verrezen Christus ... wat een moed en welk een heiligheid.

Patmos was voor mij het meest ontroerende van alles. Misschien was het mijn verbeelding, maar ik voelde alsof er een grijze sluier over Turkije lag, en deze begon op te stijgen toen we naar de Griekse eilanden trokken. Het voelde metaforisch in plaats van atmosferisch, maar wat het ook was, het was echt en veel meer dan het weer.

Kort nadat ik als jonge rechtenstudent bekeerd was, had ik een Anglicaanse priester ontmoet die me vertelde hoe een diepe vernieuwingservaring hij had ervaren toen hij naar Patmos was gegaan en in de grot van de Heilige Johannes zat en de Apocalyps in het Grieks las. Op een dag dacht ik: dat wil ik doen. De dag was eindelijk aangebroken, 30 jaar later.

En dus onderging de pelgrimage een nog andere verandering; de relatie met het laatste boek in de Bijbel. In academisch theologische kringen is al lang aangenomen dat de Apocalyps niet is geschreven door dezelfde persoon die het vierde Evangelie schreef; en als Johannes de geliefde discipel het vierde Evangelie schreef, schreef een andere Johannes de apocalyptische. Maar mijn ervaring op Patmos was begonnen mijn kijk opnieuw te informeren over de dynamica van het koninkrijk der hemelen.

Er is een argument dat stelt dat de stijl van schrijven, van grammatica, woordenschat, het begrip van het Grieks zelf, heel verschillend is tussen de twee teksten. Ik kwam nu te weten over de secretaris van de heilige Johannes, die in de traditie bekend is, ook al geldt dit in de academische wereld als niet betrouwbaar. Het is mogelijk dat een deel hiervan is toe te schrijven aan de amanuensis van Johannes, die het schrijven verrichtte, en die volgens mij het boek herstelde als een bron van openbaring en inspiratie. Het is opnieuw op mijn theologische kaart gezet. Zelfs nog belangrijker dan dat, was mijn ontdekking dat in bepaalde delen van de WLIG-boodschappen onze Heer breeduit citeert uit de Apocalyps. Mijn theologische geest is veranderd. Als Jezus gelijk heeft, dan heb ik het mis. En ik merk dat ik door de boodschappen afgestemd raak naar een nieuwe smaak voor metafoor en hyperbool, die ik al herkende als een accent van onze Heer in het Evangelie, maar dat vooral levendig is in de WLIG boodschappen.

En mijn ingebeelde kijk op de grot was helemaal verkeerd geweest! Ik had het gezien als een traditionele grot aan zee. In plaats daarvan leek het meer op een baarmoeder in de heuvels.

GEBED

Ik ervoer dat een zekere verandering plaatsvond vond in mijn beleving van de concelebrerende Eucharistie. De eerste beleving was verbazing dat er zoiets voor mijn ogen kon gebeuren. Om een Kardinaal Aartsbisschop eerbiedig te zien deelnemen aan de Eucharistie, voorgegaan door de Anglicaanse Bisschop van Jeruzalem, was ontroerender dan ik in woorden kan uitdrukken; een heling van zoveel misverstanden en antagonisme.

Op de vorige pelgrimage van 2005 zag ik deze vieringen als een futuristisch profetisch getuigenis van wat God verlangde, maar alleen mogelijk zou worden in de verre toekomst van de Kerk. Dit keer zag ik ze als volkomen normaal. Dat wat we regelmatiger deden in onze christelijke fragmentatie, was de aberratie; deze samenhorigheid rondom het altaar was de Kerk. Dit was normaal. Dit was meer echt. Uiteindelijk, als een Kerstdag, als een gezin dat verspreid was naar de vier hoeken van de aarde en te lang geen contact met elkaar hebben gehad, thuiskomen om rond één tafel te zitten en te vieren. Wij zijn niet de Kerk zonder elkaar.

Het is onvermijdelijk dat de WLIG-pelgrimage de vraag oproept hoe juist het is om de theologische vragen op te schorten die de weg naar sacramentele eenheid vormen. In de boodschappen treffen we aan dat de Heer onze vooringenomenheid omkeert met de theologie. Wanneer de Eucharistie elke dag werd gevierd met de verschillende gezichten van de Kerk, Katholiek, Orthodox en Anglicaans, alles doordrongen van de Heilige Geest, werd het antwoord zo duidelijk: eerst rondom het altaar. In plaats van dat de Eucharistie en onze sacramentele theologie en kerkpolitiek de bepalende kwesties zijn, was in plaats daarvan hier een geheelde Kerk; het Lichaam van onze Heer hersteld: de glorie van de afzonderlijke draden die samen waren geweven toen Hij onder ons in brood en wijn aanwezig was, en in de toewijding, aanbidding en liefde. Deze dagelijkse Eucharistieën werden theologisch gezien een voorsmaak van het Koninkrijk der hemelen.

Elke viering had zijn eigen smaak van verrukking. Maar de twee die voor mij de meeste intensiteit hadden, waren in Maria’s huis in Efeze, waar de lucht en de grond waren geladen met een zoetheid die in onze gebeden stroomde, en met Pinksteren op Patmos waar wij boven de grot stonden waarin het de Heilige Johannes was gegeven een glimp op te vangen van de toekomstige tijd en ruimte, samengetrokken conform de bedoelingen van onze Heer, waar het ook ons was gegeven om een glimp op te vangen van de profetisch samengetrokken Kerk conform de bedoelingen van de Heer, één geworden in de Eucharistie, samengetrokken door de centripetale energie van liefde.

Maar er is hier een prijs aan verbonden. Nu, thuis, wanneer de Eucharistie wordt geofferd, kijk ik rond en zeg ik: waar is de rest van de Kerk?

ZUIVERING

Er gebeurt iets als iemand de boodschappen leest. Ik ben me bewust geworden van sommige inwendige werkzaamheden die plaatsvinden.

Misschien is het omdat ze een gesprek met de Heer zijn, en in elk gesprek wordt het hart geopend in dialoog. En als de dialoog wordt geopend, is iemand na de conversatie nooit meer precies dezelfde persoon als voorheen: hoe oneindig klein ook, er heeft een verandering plaatsgevonden.

Tijdens de pelgrimage leek dit proces te worden versneld. Mijn geest, die zijn brood verdient als academicus en ook als priester, werd gevangengenomen door het aanbiddende hart, op een manier die het normale patroon van het leven voor mij omkeert. Sinds enige tijd heb ik nagedacht over hoe de geest en het hart zich in discipelschap tot elkaar zouden moeten verhouden. Mijn aanknopingspunt zou gevonden moeten worden in het Orthodoxe aforisme, dat iemand voor de Echte God zal komen met het echte Zelf, met de geest in het hart.

Ik ontdekte tijdens deze pelgrimage dat veel van mijn normale opvattingen snel veranderden. Het hart had prioriteit. Het brein heeft werk te doen en ik hou ervan. Maar het hart had de prioriteit, en de geest werd uitgenodigd om in het hart te staan, ingesloten door het hart. In aanbidding wordt de geest gestaag stil terwijl het hart de dominante partner wordt. Iets in de pelgrimage heeft het hart op een bijzonder opwindende manier opgeroepen. Misschien kwam het door het gezelschap van de hele Kerk – misschien door het vele gebed dat eraan voorafging - het kan de kracht zijn geweest van de verenigde Kerk in liefde en aanbidding op zo'n unieke wijze; maar het had als effect het versnellen van de innerlijke reiniging, dat de tegenwoordigheid van God met zich meebrengt.

MENSEN

Eén van de meest opwindende aspecten van een pelgrimage is de verwachting van de mensen die de Heer naar en tot ons zal zenden. Elk van de twee WLIG-pelgrimages griften net zo goed mensen in mijn geheugen als plaatsen. Dus, terloopse woorden bij een maaltijd kunnen scherpzinnige woorden worden, gebeeldhouwd door de Heilige Geest, die spreken tot een situatie waarvan men nauwelijks wist dat ze moest worden aangepakt. De pelgrimage neemt bijna de vorm aan van een uitgesponnen biecht waarin dingen worden gedeeld, vrijgesproken en verwerkt in de dynamiek van het Koninkrijk der hemelen. Er was zoveel wijsheid. En zelfs in minder geladen gesprekken was er een stroom van liefde en intimiteit en vriendelijkheid die de dagen sierden. Zonder de gesprekken zelf te vertellen, is het niet gemakkelijk om een idee te geven van hoe de dagen deze goedaardige ontmoetingsintensiteit leken te bevatten. Misschien was er bovenal deze troost dat iemands verlangen om de Heer lief te hebben, Hem te ontmoeten en dicht nabij Hem te zijn, meer normaal was dan de dagelijkse routine weg van deze metgezellen deed voorkomen.

Gedurende mijn christelijke leven ben ik altijd zo opgetogen geweest als de aanwezigheid van Christus uit de ogen sprong van iemand die Hem in zijn hart draagt. Van deze pelgrimage is één van de sterkste herinneringen van één of twee collega-priesters, vooral die waarvan het Engels slecht of niet-bestaand was, maar met wie ik een diepe band van liefde voelde, en een heel diep respect toen ik zag hoeveel zij van Jezus in hun ogen droegen, en in hun geest en hart. Dit was de eenheid van de Kerk, het charisma van Christus. Dit was mijn voedsel voor de reis van deze Waar Leven in God pelgrimage, evenals die andere welke de gave van mijn leven is.

Fr Gavin Ashenden.

Eerwaarde Canon Dr. Gavin Ashenden (LL.B. B.A., M.Th, D.Phil),

Senior Aalmoezenier en Docent in de Psychologie van Religie aan de Universiteit van Sussex,

Onderzoekaalmoezenier van de Bisschop van Chichester,

Diocesaan Adviseur over New Age-religies,

Lid van de Generale Synode van de Kerk van Engeland.