Eenheid en onze Heilige Moeder Maria 

(vanuit een Protestants oogpunt) 

door Dominee Sverker Trônet 

Deze lezing werd gegeven op de internationale bijeenkomst van Waar Leven in God in Jeruzalem, mei 1998 

Mij ​​is gevraagd vanuit een Protestants standpunt te spreken over de Eenheid van de Kerk en Onze Lieve-Vrouw. Eerst moet ik iets zeggen over een Protestant of Lutheraan zijn. 

De Kerk van Zweden werd als geheel tijdens de Reformatie in de zestiende eeuw afgesneden van de Kerk van Rome en de Paus. Het was de koning die de enige heerser van zijn land wilde zijn en hij wilde geen inmenging van buitenaf, dat was van de Paus en de bisschoppen die behoorlijk veel wereldlijke macht hadden.  

De leer van Maarten Luther paste heel goed bij de doeleinden van de koning. De koning nam de plaats in van de Paus. Vanuit Duitsland, het vasteland van de reformatie, werd de belangrijkste van de reformatie confessies geïmporteerd - de Augsburgse Confessie, die kritiek had op misstanden in de laatmiddeleeuwse Kerk, maar verder heel traditioneel was, zonder de bedoeling iets nieuws te onderwijzen, maar alleen maar een getuige wilde zijn van het geloof van de ene, heilige, katholieke (ook Romeinse) en apostolische Kerk. De Augsburgse Confessie wordt vandaag door de officiële Katholieke en Lutherse Oecumenische Commissie beschouwd als een katholieke intentie en een oecumenische wil. 

Er vond zeker een grote verandering plaats voor de Kerk in Zweden en voor de gelovigen in de reformatietijd, maar er was ook een zekere continuïteit. Sommige priesters en bisschoppen verlieten het land, maar sommigen bleven en redden wat er gered kon worden. 

Na het tumult van de reformatie was er slechts één Kerk in Zweden. Er waren nog steeds bisschoppen en priesters, die nu wel zouden kunnen trouwen. De Mis werd gevierd, maar het was in het Zweeds in plaats van in het Latijn en de mensen konden nu ook uit de kelk communiceren. Maria en de heiligen verdwenen al snel. En dat gold ook voor de kloosters, vaak door geweld. De Bijbel werd vertaald en er was catechetisch werk in de scholen. Driehonderd jaar lang was er geen alternatief. Een Zweed zijn betekende een Lutheraan zijn. 

Tegenwoordig behoren de meeste Zweden, ondanks een radicale secularisatie, tot de Kerk die niet langer wordt geregeerd door de koning maar door democratisch gestemde politici en hun partijen. Ik kan mezelf geen Protestant of Lutheraan noemen, maar ik behoor tot de Kerk van Zweden. 

Ik geloof niet dat de reformatie in Zweden, vanuit religieus oogpunt, gerechtvaardigd of noodzakelijk was of ten goede van de Kerk, maar ik kan er goede dingen in zien, ondanks de onbetwistbare slechte dingen, en ook wat deze goede dingen gingen betekenen voor de toekomst. 

De Bijbel, gelezen binnen de horizon van de oude traditie en de Augsburgse Confessie, werd aangehouden als de eerste en laatste autoriteit voor het geloof. Dit is wat de Kerk in Zweden behield als een redelijk Orthodoxe Christelijke Kerk, ondanks de scheiding van Rome. Maar je kunt je voorstellen wat er vandaag de dag gebeurt als de Bijbel, althans in de praktijk, niet langer een autoriteit is en als er al kennis van wordt genomen, wordt hij geïnterpreteerd volgens de hedendaagse opvattingen. 

In het voorbeeld van de Kerk van Zweden kunt u zowel de positieve als de negatieve vitale noodzaak van de eenheid van de Kerk zien, zowel in ruimte als in tijd, in gemeenschap met alle andere plaatselijke kerken over de hele wereld, in de bisschoppelijke eenheid met de bisschop van Rome, maar ook in gemeenschap met de heiligen aller tijden, wat een actieve herinnering aan de traditie betekent. Wanneer een Kerk zowel haar geheugen heeft verloren en is weggesneden van de universele Kerk, wordt zij blootgesteld aan de druk van de wereld en de moderne seculiere mening zonder de door God gegeven verdediging en correctief. Ik geloof dat alleen de hereniging met Rome de Kerk van Zweden als een Christelijke Kerk kan redden en behouden. 

Dit wordt als voorbeeld genoemd. Nu iets meer algemeens over Christelijke Eenheid. Er zijn zeker veel dingen die alle Christenen bij elkaar houden, ook van verschillende denominaties. We geloven erin en bidden tot dezelfde Drie-enige God. Wij geloven in de incarnatie van God de Zoon. We geloven allemaal in de reddende dood en opstanding van Jezus Christus. We worden gedoopt met dezelfde doop. Zelfs als alle Christenen niet samen ter communie kunnen gaan, geloven we dat we verbonden zijn met één en hetzelfde lichaam van Christus in de verschillende kerken. Met kleine variaties delen we dezelfde overtuigingen. Is dat niet genoeg? Onze Heer bidt tot de Vader in Zijn priesterlijke gebed in het zeventiende hoofdstuk van Johannes en zegt: "Mogen zij allen één zijn ... zodat de wereld gelooft dat U het bent die mij gezonden heeft" (v. 21) 

De eenheid waarvoor Jezus bidt, is niet alleen een geestelijke eenheid, maar een zichtbare eenheid in deze zichtbare wereld, "dat de wereld mag geloven". De Kerk is zeker een instrument in Gods handen voor de redding van de wereld. Het is Gods Kerk. Hij heeft het gemaakt volgens Zijn plan en voor Zijn doeleinden. Dat de Kerk één moet zijn en zichtbaar één, maakt zeker deel uit van de wil en intentie van de stichter. De zichtbare eenheid behoort tot de aard van de Kerk en is heel belangrijk - een topprioriteit. Zichtbare eenheid vereist een zichtbaar centrum van eenheid. Voor de lokale gemeenschap is er de pastoor. Voor het bisdom de bisschop. Voor het patriarchaat is er de patriarch. En voor de hele schaapskooi, voor de universele Kerk, is er de Paus. 

Dat er een paus zou zijn, maakt deel uit van Christus' plannen voor Zijn Kerk. Dit is niet wat vanaf het begin door de hervormers werd betwist, alleen het misbruik van de pauselijke macht. Dat er een Petrine Primaat is en zou moeten zijn, stamt duidelijk uit de evangeliën. En zo zeker als er een apostolische opvolging van de apostelen naar de bisschoppen is, is er een Petrus-opvolging van de H. Petrus naar zijn volgelingen op de apostolische troon in de Kerk van Rome. 

Kan een Protestant echt dat zeggen? Er zijn liberalen die dat niet zouden doen, omdat ze zouden zeggen dat het pausschap deel uitmaakt van een patriarchale structuur. Er zijn anderen die de confessionele formules uit de zestiende eeuw zouden herhalen en uiteindelijk zouden zeggen dat de paus de antichrist is. Maar als je met 'Protestant' bedoelt iemand die trouw wil blijven aan de Bijbel, door de bril wil lezen van de oude Orthodoxe en Katholieke traditie, kan een Protestant zeker zeggen dat het pausdom is ingesteld door Christus. 

In de pauselijke encycliek uit 1995, "Ut Unum Sint", vraagt ​​Johannes Paulus II de niet-Rooms-Katholieke kerkleiders om met hem de vormen te bekijken waarin het Petrine Primaat zijn missie het best kan dienen, "dat ze allemaal één kunnen zijn … zodat de wereld mag geloven ... "Met betrekking tot de Kerk van Zweden en de Anglicaanse kerken had deze uitnodiging drie jaar eerder heel interessant moeten zijn, maar in 1995 waren er al dingen gebeurd in deze kerken die de dialoog onmogelijk leek te maken. 

De oecumenische dialoog tussen de Kerk van Zweden en Rome was enkele jaren, tussen 1989 en 1993, veelbelovend. De Zweedse aartsbisschop verklaarde vanaf het hoofdaltaar in de St. Pieter in aanwezigheid van Johannes Paulus II: "Het moment is gekomen om te verklaren dat de beschuldigingen uit de tijd van de reformatie niet meer geldig zijn." De Paus bezocht Zweden en Kardinaal Cassidy het hoofd van het Pauselijke Secretariaat van de Christelijke Eenheid wilde een onderzoek naar en een dialoog over de apostolische successie in de Kerken van Finland en Zweden, om te zien wat er nodig was voor een volledige erkenning. 

In de kwestie van de belangrijke reformatorische doctrine van "Rechtvaardiging door geloof", is er een consensus bereikt tussen Rome en de Lutheranen. Een dialoog die minstens zo veelbelovend was, was ook gaande tussen Rome en de Kerk van England. Maar in beide gevallen kwam er een einde aan vanwege nieuwe, tweedrachtige ontwikkelingen. Johannes Paulus II verklaarde op Pinksteren 1994 dat de Kerk geen enkel recht heeft om vrouwen voor het priesterschap te wijden en dat deze beslissing definitief is voor alle gelovigen in de Kerk. Slechts vier en een halve maand later verklaarden de bisschoppen en andere leiders uit de Kerk van Zweden: "Je kunt niet tot het priesterschap worden gewijd tenzij u vrouwen erkent als priesters." 

De Lutherse Wereldfederatie verklaarde dat zij niet zonder de vrouwelijke priesters zouden zijn of deze zouden willen opofferen omwille van de eenheid. Hierna zijn twee vrouwen bisschop gemaakt in Zweden en meer vrouwen dan mannen zijn gewijd en op weg naar de wijding. Er is ook een zeer vocale feministische theologie, die nieuwe interpretaties van het geloof en ook van de moraal maakt. Deze ontwikkeling heeft een totaal relativisme noodzakelijk gemaakt. Je kunt niet kritiseren en zeggen dat het niet volgens de Bijbel is. Ze zullen antwoorden: het zijn gewoon foto's en symbolen en om het even wat is geschikt. Je kunt net zo goed zeggen dat God onze moeder is als onze vader. 

Deze ontwikkeling (in Zweden en Engeland en ook in andere landen) heeft ervoor gezorgd dat afscheidingen binnen de Kerken van Zweden en Engeland noodzakelijk zijn en groepen proberen nu hun weg te vinden. De ogen zijn natuurlijk op Rome gericht. De situatie wordt als dusdanig ernstig gevoeld voor de Kerk van Zweden dat veel mensen vragen of het dit überhaupt zal overleven. Mijn persoonlijke gevoel is dat alleen het zijn met de Kerk die Christus op Petrus heeft gebouwd, ons zou kunnen behoeden om te worden getransformeerd in iets anders dan een Christelijke kerk, of voor vernietiging. Alleen een Kerk in gemeenschap met Petrus zou terecht kunnen vertrouwen op de belofte van Christus: "Jij bent Petrus en op deze rots zal ik mijn Kerk bouwen en de poorten van de hel zullen haar nooit overweldigen." (Mat. 16:18) 

Onze Heilige Moeder Maria hoort bij de Paus, hetgeen door de typische Protestant als typisch Katholiek beschouwd wordt en daarom gemeden moet worden. De Paus werd door één slag van het zwaard gescheiden van de Kerk in Zweden. Maria bleef waarschijnlijk in de harten van de gelovigen van de eerste generatie van de Reformatie. Dat was iets waar de koning niets aan kon doen. Maar omdat de Rozenkrans verboden was en de meeste Mariabeelden waren verwijderd, was er ook geen plaats voor onze Lieve-Vrouw in de Protestants Zweedse harten. Je kunt er alleen maar over speculeren wat dit heeft betekend. Leven zonder de Moeder die onze Heer aan Zijn Kerk heeft gegeven. 

Typisch genoeg, in het liberale Protestantisme is Jezus niet Immanuel, dat is God met de mens, maar Hij is mens met God, en dat is wat Maria in werkelijkheid is. Leven zonder Maria als moeder en ideaal, heeft van het Protestantse Christendom meer een leerstelling gemaakt om te begrijpen, dan een leven om te leven. De Kerk in de reformatie werd meer een school dan een plaats voor gebed en aanbidding. Tegelijkertijd moet gezegd worden dat Maria niet verbannen was uit de leer van de Kerk, hoewel haar plaats erg op de achtergrond was. 

Dus je kunt in de confessiegeschriften, in de hymnen en in de geschriften van Maarten Luther, zinnen vinden die op een of andere manier de leerstelling van alle mariale dogma's bevestigen, alhoewel niet als dogma's. Dit, samen met andere soortgelijke Katholieke elementen, is niet zonder gevolgen geweest voor een Mariale renaissance in de Kerk van Zweden en het heeft het ook mogelijk gemaakt om in de Kerk van Zweden te blijven met een Katholiek geloof, zonder een conflict met de officiële leer. 

Omdat er geen problemen zijn met Petrus en de Paus, zijn er geen problemen voor een Bijbelse Protestant, hetgeen onze oude oecumenische aartsbisschop Nathan Sderblom de evangelisch-katholieke traditie noemde, om de Katholieke en Orthodoxe opvattingen over OLVrouw te delen. Het probleem met hedendaagse Protestanten is dat er heel veel van hen zijn, ik spreek in de eerste plaats over de Kerk van Zweden, maar het kan wellicht ook gezegd worden over Lutheranen en Anglicanen in West-Europa en de VS, dat ze niet langer schijnen te geloven in Gods openbaring noch in de Bijbel als het Woord van God. Maar als het Woord van God een lamp aan je voeten is en een licht op je pad, zal het je ertoe brengen om Maria te eren en te zegenen. 

We kunnen er zeker van zijn dat alle handelingen en woorden van onze Heer een betekenis hadden, niet alleen voor de bijzondere situatie waarin ze werden uitgevoerd of uitgesproken, maar waren bedoeld voor de Kerk die Hij oprichtte en daarom een ​​universele betekenis had en moest worden geldende tot het einde der tijden. Daarom is het heel natuurlijk om te zien dat Jezus vanaf het Kruis Maria heeft gegeven, niet alleen om de moeder van Johannes te zijn, maar van alle apostelen en van de hele Kerk in alle tijden en plaatsen. 

Vervolgens worden we geleid door het woord van God om met Johannes te zien "het grote teken dat aan de hemel verscheen: een vrouw versierd met de zon, staande op de maan, en met de twaalf sterren op haar hoofd als een kroon". Natuurlijk is dit Maria. Zij leeft, zij wordt opgenomen in de hemel met haar lichaam en gekroond om de Koningin van hemel en aarde te zijn. We kunnen bij haar terecht en vragen om haar moederlijke zorg en haar gebeden voor ons. Maria is de Moeder van de Kerk, maar zij is ook de Kerk - onze Moeder. Zij is een personificatie van de Kerk. In haar is alles waar wij op wachten al vervuld, en zij is al daar waar wij haar en haar Zoon hopen te ontmoeten, in de hemel. 

Op deze manier kon ik voortgaan, van de Bijbel naar het Katholieke dogma. En in het geval van bijvoorbeeld het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis, waar het niet absoluut vanzelfsprekend is, uit de Bijbel, dat "Gratia Plena" - "vol van genade" – betekent, dat er nooit enige plaats was voor zonde in Maria, ik heb er alle vertrouwen in dat de Heilige Geest de Kerk naar de volledige waarheid heeft geleid volgens de belofte van Jezus. (Joh. 16:13) 

Onder de vele titels van Onze Lieve-Vrouw en van alle dingen die zij is, laten we haar vragen om voor de Kerk de Moeder van Eenheid te zijn. Die eenheid waar Jezus voor bad en die zo moeilijk, soms zelfs onmogelijk lijkt te zijn. Laten we het aan haar zorg en aan haar gebeden toevertrouwen, opdat het spoedig zal komen, op dat moment en op die manier, die overeenstemt met de wil van God. 

Er is mij ook gevraagd te vertellen waarom ik de Boodschappen van Waar Leven in God steun. Als iemand me eerder over Vassula had verteld voordat ik van haar had gehoord of de boodschappen had gelezen, was ik waarschijnlijk niet geïnteresseerd geweest, in de veronderstelling dat het één of andere dwaze sekte was. Ik zou niet gezegd hebben dat het onmogelijk was met profetieën, openbaringen of boodschappen als deze, maar ik had nog nooit zoiets meegemaakt. Maar sinds ik Vassula voor het eerst in maart 1995 in Rome hoorde, ben ik ervan overtuigd dat het allemaal waar is. 

Wellicht dat ik zou kunnen zeggen dat ik de stem herkende, ik was erg ontroerd en had tranen in mijn ogen. Sindsdien heb ik de boodschappen gelezen en ik ben nog nooit iets tegengekomen dat raar of vreemd klonk over wat ik heb geleerd uit de Bijbel en de traditie van de Kerk. Wat voor mij het meest van betekenis is geweest, is natuurlijk de intimiteit van de boodschappen. De belangrijke positie van Maria. De centraliteit van de eenheid van de Kerk rondom de Paus en ook de aansporingen om één te zijn met Johannes Paulus II. Zoals je misschien wel hebt begrepen, denk ik dat ik voorbeelden van die afvalligheid heb gezien, waarover Jezus in de boodschappen heeft gesproken. Wat voor mij niet onbelangrijk is, is ook het feit dat Vassula formeel geen Rooms-Katholiek is, maar een Katholiek leven leidt en het Katholieke geloof heeft. Dat is ook mijn situatie en samen met mij van velen in de Kerk van Zweden.